Gwefan beta

Proffilio Lleoedd Cymru

  • Deall y lleoedd lle rydym yn byw ac yn gweithio

Mae tystiolaeth ar sail lle yn hanfodol, a hynny i gynllunio a darparu gwasanaethau ac i ddeall sut mae lleoedd yn newid dros amser. Mae’r offeryn hwn yn rhoi amrediad o wybodaeth am drefi a lleoedd ledled Cymru. Dysgwch fwy am yr offeryn a’i ddatblygiad. Gan ddefnyddio’r ddewislen ar y dde, dewiswch y dref neu’r lle sydd o ddiddordeb i chi. Bydd yr offeryn yn cynnig y cyfle i chi gymharu un lle â lle arall yn ogystal.

Fersiwn beta yw hon ac rydym yn awyddus i glywed barn defnyddwyr, wrth i ni geisio ychwanegu data pellach ac estyn ei weithrediadau.

Dewiswch le

YNGHYLCH

YNGHYLCH EIN HOFFERYN

Mae tystiolaeth ar sail lle yn hanfodol, i gynllunio a chyflenwi gwasanaethau ac i ddeall sut mae lleoedd yn newid dros amser. Mae hyn wedi denu ffocws cryfach mewn gwaith diweddar er mwyn deall llesiant ar lefel cymunedau’n well. Serch hynny, mae creu darlun o le a gallu gwahaniaethu ei nodweddion rhag nodweddion lleoedd eraill yn dod â’i heriau. Yn gyntaf, sut orau mae diffinio ein lleoedd mewn modd cyson, ar yr un pryd â darparu gwybodaeth ar sail ddaearyddol y bydd defnyddwyr gwasanaethau (a dinasyddion) yn eu hadnabod fel trefi, cymunedau, ac ati. Yn ail, her y data meintiol dibynadwy cyfyngedig sydd ar gael ar lefel islaw awdurdodau lleol.

Rydym ni bob amser yn fodlon derbyn her ac wedi treulio’r 18 mis diwethaf yn edrych ar beth allai fod yn bosibl. Gyda chefnogaeth Prifddinas-Ranbarth Caerdydd, rydym wedi datblygu offeryn peilot llwyddiannus fel ‘prawf o’r cysyniad’. O ran diffinio ‘lle’, rydym wedi defnyddio daearyddiaeth Ardaloedd Adeiledig y Swyddfa Ystadegau Gwladol (SYG). Gan fod y SYG yn argymell bod yn ofalus wrth ddefnyddio ystadegau am Ardaloedd Adeiledig â phoblogaeth o lai na 1,500 o bobl, penderfynom ddefnyddio Ardaloedd Adeiledig â phoblogaeth o 1,500 neu fwy. Rhoddodd hyn 80 o ‘leoedd’ i ni ym Mhrifddinas-Ranbarth Caerdydd. Roeddem yn gallu cyrchu set gychwynnol o ddata ar gyfer y lleoedd hyn.

Felly, ble ydym ni erbyn hyn? Roedd adborth o arddangosiadau o’r offeryn peilot yn ystod Gwanwyn a Haf 2018 yn gadarnhaol iawn. Cymaint felly ein bod wedi bwrw ymlaen i ddatblygu offeryn beta cwbl ddwyieithog sy’n trafod ‘lleoedd’ ledled Cymru. Er mai cefnogi llywodraeth leol a’i phartneriaid yw’r nod, ein gobaith yw y bydd yn ddefnyddiol i gynulleidfa ehangach.

Ar gyfer ein fersiwn beta, rydym wedi diwygio’n trothwy i Ardaloedd Adeiledig â phoblogaeth o 2,000 neu fwy (poblogaeth Cyfrifiad 2011). Rydym wedi cymryd y penderfyniad hwn ar sail y prinder data sydd ar gael ar hyn o bryd am y lleoedd hynny â phoblogaeth yn ôl y Cyfrifiad o lai na 2,000. Byddwn yn adolygu hyn ar gyfer fersiynau o’n hofferyn yn y dyfodol.

AMDANOM NI

Mae Data Cymru yn rhan o deulu llywodraeth leol yng Nghymru. Credwn y gall gwybodaeth a hysbysrwydd gael eu defnyddio’n effeithiol i gyflenwi a gwella gwasanaethau. Ein rôl ni yw ceisio sicrhau bod llywodraeth leol yng Nghymru a’i phartneriaid yn defnyddio data cadarn ac amserol yn effeithiol i gefnogi penderfyniadau a phennu blaenoriaethau.

Cynigiwn ystod o gefnogaeth arbenigol gyda’r nod o helpu cyrff i ddod o hyd i ddata a’i ddefnyddio’n effeithiol, gan gynnwys:

  • Cymorth i gyrchu, casglu neu goladu data
  • Dadansoddi data
  • Cyflwyno data’n effeithiol
  • Cyngor ar y dulliau gorau o gynnal ymchwil
  • Cymorth i ganfod barn dinasyddion, defnyddwyr gwasanaeth/cwsmeriaid
  • Hyfforddi’ch staff mewn pynciau perthnasol fel Ystadegau Sylfaenol, Cyflwyno Data, Rheoli Perfformiad, Dylunio a Dadansoddi Arolygon, Dylunio Holiaduron ac ati
  • Cynnig mynediad cost-effeithiol i amrediad o setiau data masnachol.

EIN HYMAGWEDD

DIFFINIO EIN LLEOEDD – DAEARYDDIAETH ARDAL ADEILEDIG Y SYG

Mae’r lleoedd yn ein hofferyn wedi cael eu diffinio gan ddefnyddio daearyddiaeth Ardal Adeiledig y SYG. Mae hyn yn golygu bod gennym ymagwedd gyson ledled Cymru ac yn gadael i ni uchafu’r data y cawn ei ddangos yn yr offeryn. Fodd bynnag, mae ymagwedd o’r fath yn golygu y bydd rhai ‘lleoedd’ nad ydynt efallai yn cael eu cydnabod yn eang fel y cyfryw.

Mae data’r Cyfrifiad am Ardaloedd Adeiledig yng Nghymru a Lloegr, a oedd yn cael eu galw’n ‘ardaloedd trefol’ o’r blaen, wedi cael ei gynhyrchu bob 10 mlynedd ers 1981. Mae’r SYG yn diffinio ardaloedd adeiledig fel ‘tir sy’n anwrthdroadwy’n drefol ei gymeriad’, sy’n golygu eu bod yn nodwedd tref neu ddinas. Mae rhagor o wybodaeth am y fethodoleg a ddefnyddiwyd i ddiffinio Ardaloedd Adeiledig gan gynnwys israniadau ardaloedd adeiledig ar gael yma (Saesneg yn unig).

Adeg y Cyfrifiad yn 2011, roedd 95% o boblogaeth breswyl Cymru a Lloegr yn byw mewn Ardaloedd Adeiledig, a phoblogaeth leiaf Ardal Adeiledig oedd ychydig dros 100, a’r fwyaf yn bron i 9.8 miliwn. Y ffigur i Gymru oedd 89% o’r boblogaeth breswyl.

Mae data’r Cyfrifiad am Ardaloedd Adeiledig yn cael ei ddarparu ar sail ffit orau ardal gynnyrch y Cyfrifiad. Mae hyn yn golygu bod ffigurau’n cael eu cyfuno i fyny o ardaloedd cynnyrch cyfan yn ôl y ffit orau i’r ardaloedd, yn hytrach na’r ffigur gwirioneddol am yr ardal ei hunan. O ganlyniad, mae amcangyfrifon ffit orau am ardaloedd â phoblogaeth o fwy na 1,500 o bobl yn debygol o fod yn fwy dibynadwy na’r amcangyfrifon am ardaloedd llai o faint.

Mae’r SYG yn awgrymu “bod angen bod yn ofalus wrth ddefnyddio ystadegau am ardaloedd ac israniadau â phoblogaeth o lai na 1,500 o bobl”. Fodd bynnag, daw rhywfaint o’r data rydym yn dymuno ei ddefnyddio o ddata lefel Ardal Gynnyrch Ehangach Is (LSOA) (yn hytrach na chyfuniadau o ddata lefel gynnyrch). Gan hynny, bu angen i ni gyfyngu’r offeryn, o leiaf ar gyfer y fersiwn beta, i leoedd â phoblogaeth yn ôl y Cyfrifiad o 2,000 neu fwy. O ganlyniad, mae’n bosibl y bydd rhai aneddiadau bach y byddai defnyddwyr yn disgwyl eu gweld yn absennol yn ein hofferyn ni. Mae rhagor o wybodaeth oddi wrth Lywodraeth Cymru am ‘Best fit of Lower Super Output Areas to Built Up Areas’ ar gael yma (Saesneg yn unig).

DATA AR GYFER EIN LLEOEDD

Yn ogystal â data’r Cyfrifiad, mae nifer o setiau data mwy cyfoes ar gael ar ddaearyddiaeth Ardal Adeiledig. Rydym wedi cynhyrchu rhai setiau pwrpasol hefyd ar gyfer ein hofferyn gan gymhwyso ffit orau LSOA i Ardaloedd Adeiledig. Gobeithiwn annog datblygiad mwy o ddata ar lefel Ardaloedd Adeiledig.

Cadarnhaodd adborth i’n gwaith peilot y gall data sy’n cael ei gyfuno ar lefel Ardaloedd Adeiledig fod yn llai defnyddiol ar gyfer ein trefi mwy o faint a’n dinasoedd. I wneud yr offeryn yn fwy defnyddiol ar gyfer lleoedd o’r fath, rydym wedi cynnwys ystod o ddata wedi’i ddadgyfuno ar ddaearyddiaeth yr LSOA. Ein trothwy poblogaeth ar gyfer cynnwys y data wedi’i ddadgyfuno yw 40,000. Unwaith eto, byddwn ni’n ceisio datblygu’r ymarferoldeb hwn ymhellach yn yr offeryn yn y dyfodol.

SUT ALLWCH CHI HELPU?

SUT ALLWCH CHI HELPU?

Mae gennym lwybr cyffrous yn yr arfaeth ar gyfer yr offeryn, gyda ffocws hirdymor ar ei botensial i gefnogi deall y data sy’n deillio o Gyfrifiad 2021. Yn y cyfamser, byddwn yn chwilio am fewnbwn gan ddefnyddwyr wrth i ni geisio ychwanegu data pellach ac estyn ei ymarferoldeb.

Byddem yn croesawu’ch barn a’ch syniadau chi.

Manylion cyswllt

Data Cymru
Tŷ Llywodraeth Leol
Rhodfa Drake
Caerdydd
CF10 4LG
Deyrnas Unedig
Ffôn: 029 2090 9500
Ebost: ymholiadau@data.cymru